Хайр, армия!

Камина олийгоҳни битириб, бир неча йил давлат идораларида ишлагач, "кексайганимда" армия ҳаёти билан қизиқиб қолдим. Аризам ҳам дарров қабул қилиниб, кўз очиб юмгунча ўзимни ҳарбийлар орасида кўрдим. Кўрдиму хаёлиб қочиб кетди – бутунлай бошқа дунё-да бу. Ҳар ҳолда менга бегона муҳит, хизматнинг биринчи куниданоқ шошиб қолдим. Гуруҳ командири ҳам, взвод командири ҳам энг биринчи бўлиб қулоғимизга қуйган нарса – ҳарбийча саломлашиш бўлди.

– Бу – армия! Бу ерда "ассалом", "хўжайин, яхшимисиз", "саломатмилар" деган гаплар кетмайди, – деди гуруҳ командири.

– Ўзингдан унвони юқори турадиган ҳарбийни кўрдингми, қўлингни чаккангга қўйиб "чест" берасан, эсингдан чиқмасин! – деди взвод командири.

– Бу ерда фақат бир хил салом берилади: "Саломатлик тилайман ўртоқ ..." унвонини айтасан! 

Хуллас, кечгача шуни англаб етдимки, ҳарбийча саломлашиш – бу ҳаётнинг энг муҳим шартларидан бири экан...

– Подём!!!

Хизматдаги биринчи тонг қулоғим остида гумбурлаган мана шу сўз билан бошланди. Барча аскарлар сакраб туриб, беш сония ичида кийинишгач, сафга югуришди. Ортиқча вазн, эрталабки лоҳаслик, умуман, эрта туришга одатланмаганим, шу ерда панд бериб, сафга кечикдим. Не кўз билан кўрайки, қисмнинг барча аскарлари сафга тизилган. Уларга қўшилиш учун командирларим ёнидан ўтиб боришим керак.

Аксига олиб рўпарамда келбатли икки полковник (кейин билсам, улардан бири батальон командири, иккинчиси марказий ҳарбий округдан келган комиссия вакили экан) турибди. Уларнинг ёнидан қандай ўтиш керак, кеча айнан нима дейилган эди, шу ўйлайман, қани хаёлимга келса. Хуллас, қўлимни кўксимга қўйиб, қироат билан умр бўйича амал қилиб келган одатимни қўллаб юбордим: "Ассалому алайкум!".

Батальон командирининг кўзидан ўт чиқиб кетаёзди, гуруҳ командири ва взвод командирлари эса шолғомдай қизариб кетди. Умуман, ҳеч ким нафас ҳам олгани йўқ. Икки мингта кўз менга қараган. Марказий ҳарбий округ вакили эса худди ўзга сайёраликни кўргандай бироз каловланиб тургач, қаҳ-қаҳ отиб кулиб юборди: "Ваааалайкум ассалом. Соғ-саломат юрибсизми, уйдагилар, амма-хола, қўшнилар, ҳамма яхшими? Э, яшааанг!". Шу ондан бошлаб, мени ҳамма таниб қолди...

Ўша куни менга берилган интизом чораси (наряд), тонг саҳардан бажариладиган жисмоний чиниқиш машқлари, ўқув машғулотлари ва қатъий тартиб – мени кун санашга мажбур қиларди. Аммо буларнинг ҳаммаси илк таассуротлар экан. Тез орада жисмоний машқлардан роҳатланадиган, ўқув ва маънавий тайёргарлик соатларини кутадиган бўлиб қолдим. Ана шундай дарслардан бирида "таниш" полковниклар яна келиб қолишди. Мен билан боғлиқ таассуротларини унутишмаган шекилли, сиёсий харита олдига бориб, савол-жавобни каминадан бошлашди. Тўғри, менинг шошиб қоладиган одатим бор, аммо ёшликдан билимга чанқоқман. Командирларнинг кетма-кет берилган саволларидан бирортаси жавобсиз қолмагач, "комбат" елкамга қоқиб шундай деди:

– Хато қилмаган аскар – аскарми?! Армиямизга энди айнан сизга ўхшаган билимли аскарлар керак.

Батальон командирининг мақтови кимга ёқмайди, дейсиз? Ўзимни энг яхши аскар сифатида ҳис қила бошладим. Армия менга ўз уйимдай азиз бўлиб қолди. Ватан ҳимоячиси ҳаётига шунчалик ўрганиб кетдимки, хизматнинг сўнгги куни келганини ҳам сезмай қолибман.

Қасамёд қабул қилиб, қўлимга гувоҳномани олгач, мен учун хизмат тугаганини тушундим. "Наҳотки, энди аскар эмасман" дея кўзимдан ёш чиқиб кетди. Қизиқ, одатда кўпчилик ўқувчилик дамларини, талабалик онларини, борингки, илк муҳаббатини шундай соғиниб эслаб юради. Менда эса аксинча бўлди. Армиядаги ҳаётимнинг ҳар бир соати умрим охиригача ширин хотира бўлиб қолди.

Анвар МУСТАФОҚУЛОВ.